Phương pháp dạy học là gì? Những kỹ thuật và phương pháp dạy học nào mang lại kết quả cao, cùng tìm hiểu ở bài viết dưới đây nhé.
Phương pháp dạy học là gì?
Tính đến nay, thì vẫn chưa có một định nghĩa cụ thể cho phương pháp dạy học là gì? Có định nghĩa cho rằng: Phương pháp dạy học là cách làm việc giữa người dạy và người học, qua đó người học có thể nắm bắt được các kiến thức, kỹ năng và hình thành năng lực cũng như thế giới quan.
Bên cạnh đó cũng có quan niệm cho rằng: phương pháp dạy học thực ra là các hình thức kết hợp các hoạt động của người dạy và người học mục tiêu là hướng về một việc để đạt được một mục đích nào đó.
Trong hai quan điểm này thì quan điểm thứ nhất nhận được rất nhiều sự đồng tình của mọi người. Nhưng vì không hiểu rõ nghĩa của hai từ “cách thức" nên dẫn đến có nhiều phương pháp khác nhau. Vậy để hiểu rõ phương pháp dạy học là gì, phải phân biệt với khái niệm thủ pháp dạy học, phương pháp luận, môn học phương pháp và hình thức dạy học.
Thủ pháp dạy học là các thao tác bộ phận trong một phương pháp dạy học cụ thể nào đó. Ví dụ như để thực hiện phương pháp phân tích ngôn ngữ thì những thao tác cần thiết cần sử dụng là phân tích, so sánh tổng hợp và đối chiếu,...
>> 4 phương pháp dạy học tích cực giảng viên cần biết
>> 4 kỹ năng giảng viên cần có trong thời đại 4.0
Phương pháp luận: có thể hiểu ở hai phương diện
- Thứ nhất: phương pháp luận là các học thuyết về phương pháp khoa học nói chung. Theo cách hiểu này, phương pháp luận chính là triết học của Mac và Lê Nin.
- Thứ hai: phương pháp luận chính là tổng hợp lại các cách thức phương pháp để tìm tòi ý nghĩa như các tư tưởng về hoạt động chỉ đạo, tiền đề lý luận về phương pháp nghiên cứu thuộc một ngành khoa học.
Khái niệm môn học phương pháp nghĩa là bộ môn chuyên đảm nhiệm việc nghiên cứu về quá trình dạy và học của một môn nào đó. Nó gồm các hoạt động về nghiên cứu đối tượng, mục tiêu và nhiệm vụ của môn học, nguyên tắc xây dựng chương trình học, cách thiết kế và tổ chức quá trình dạy học của từng đơn vị kiến thức trong môn học.
Khái niệm hình thức dạy - học được định nghĩa là các cách thức để hiện thực hoá và hành động hoá phương pháp dạy học, thủ pháp dạy học.
So sánh phương pháp dạy học và thủ pháp dạy học
Thủ pháp dạy học là gì?
Phương pháp dạy học là gì? Thủ pháp dạy học là gì? Đây là hai câu hỏi mọi người hay đặt song song với nhau. Nếu như phương pháp dạy học là cách thức làm việc giữa người dạy và người học, thì thủ pháp dạy học là các thức được sử dụng để giải quyết một vấn đề nào đó trong một phương pháp cụ thể. Hiểu theo cách khác, thủ pháp dạy học là chỉ việc thao tác các bộ phận trong một phương pháp dạy học.
>> Giảng dạy online: Mọi thứ bạn cần biết
>> 14 bước cần thiết để thiết kế bài giảng điện tử
Phân biệt phương pháp dạy học và thủ pháp dạy học
Ranh giới giữa hai phương pháp này rất gần nhau. Thế nhưng, có thể nhận thấy khái niệm của phương pháp dạy học rộng hơn, bao quát hơn thủ pháp dạy học. Phương pháp dạy học sẽ chú ý đến cả một quá trình. Thủ pháp dạy học thì chỉ chú ý đến một thời điểm nào đó trong suốt thời gian diễn ra quá trình đó.
3 bình diện của phương pháp dạy học
Quan điểm về phương pháp dạy học
Quan điểm dạy học chính là các định hướng có tính chiến lược và nó chính là mô hình lý thuyết của phương pháp dạy học. Một số quan điểm về phương pháp dạy học phổ biến hiện nay như: dạy học lấy người học làm trung tâm, dạy học phát huy khả năng sáng tạo, tự giác của học sinh,...
Phương pháp dạy học cụ thể
Phương pháp dạy học chính là cách thức hoạt động giữa thầy và trò để nhằm đạt được mục tiêu dạy học xác định đồng thời phù hợp với nội dung và các điều kiện dạy học cụ thể.
Phương pháp dạy học cụ thể bao gồm: đóng vai, thảo luận nhóm, trò chơi,...
Kỹ thuật dạy học
Kỹ thuật dạy học là biện pháp, cách hoạt động của giáo viên để thực hiện và điều khiển toàn bộ quá trình dạy học hiệu quả.
Một số kỹ thuật dạy học phổ biến bao gồm: nhóm, giao nhiệm vụ, kỹ thuật hỏi chuyên gia,...
Các đặc điểm của phương pháp dạy học
- Phương pháp dạy học giúp thực hiện các mục tiêu của việc dạy học.
- Là sự thống nhất của phương pháp dạy và phương pháp học.
- Bao gồm hai mặt, mặt bên trong và mặt bên ngoài.
- Có được sự thống nhất về logic trong nội dung dạy và logic về tâm lý nhận thức.
- Có tính khách quan và cả tính chủ quan.
- Chịu sự chi phối trực tiếp từ nội dung và mục đích của hoạt động dạy học.
- Có được sự thống nhất của các cách thức hành động và phương tiện dạy học.
- Hiệu quả được quyết định bởi trình độ chuyên môn và nghiệp vụ của người dạy.
- Ngày càng có sự hoàn thiện và không ngừng phát triển để có thể đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng cao của hoạt động dạy học.
Qua bài viết này, Edubit hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn phương pháp dạy học là gì. Với những kiến thức Edubit chia sẻ, bạn có thể áp dụng để công tác dạy học của mình trở nên hiệu quả hơn.
